W styczniu budżet nie otrzymał 6,5 miliarda. Wyjątek czy "reguła 2019"?

2019 Ukraina zaczęła od niedotrzymania części dochodów budżetu państwa. Według wyników stycznia "nie dostaliśmy" więcej około 6,5 miliarda hrywien (prawie 11%  planowanej kwoty). Jednocześnie wyniki finansowe pierwszego miesiąca roku były o 700 milionów hrywien gorsze niż przed rokiem (i to pomimo prawie 10% inflacji)!

To prawda, że ​​dochody podatkowe przekroczyły wartości ze stycznia 2018 r. o 13,2%. Oznacza to, że budżet zgromadził prawie 40 miliardów hrywien. Wydawałoby się to miłe. Okazuje się jednak, że w rzeczywistości połowa tej kwoty została zwrócona w ramach zobowiązań państwa dotyczących zwrotu podatku VAT. Wielkość odpowiednich odpisów wzrosła o ponad 64% - do rekordowego poziomu 19,71 miliarda.

Negatywnie wpłynęło na saldo dochodów podatkowych i obniżenie ceł: w styczniu Ukraina otrzymała o 10% mniej od wpływów celnych niż w pierwszym miesiącu ubiegłego roku. Ogólnie rzecz biorąc, styczniowy plan dochodów budżetowych z pracy PSS nie został wypełniony aż o 20,1%!

Jaki jest powód? I jak uzasadnione są obawy o dalsze "spowolnienie" procesów gospodarczych, biorąc pod uwagę zbliżające się wybory i niezbyt sprzyjającą (zgodnie z prognozami) koniunkturę zewnętrzną? A może martwimy się na próżno - "potencjał dochodowy" z lutego i marca więcej niż z nawiąuką zrekompensuje straty, które wyniknęływ pierwszym miesiącu roku - z jego licznymi ulgami i cechami "okresu świątecznego"?

Spowolnienie procesów gospodarczych: to nie żart

Ekspert gospodarczy Aleksiej Kusz łączy tę sytuację z ogólnym spowolnieniem procesów gospodarczych na Ukrainie. Wyjaśnia to wpływem czynników wewnętrznych i zewnętrznych. Co więcej, negatywnie czasami wpływają i, wydaje się, całkiem pozytywne rzeczy. Na przykład stabilność, a nawet pewne wzmocnienie waluty krajowej.

"Faktem jest, że podatkiem budżetowym na Ukrainie jest VAT, który jest naliczany od towarów importowanych. A im droższe są takie produkty pod względem hrywny, tym wyższa nominalna kwota podatków, która trafiają do budżetu. To samo dotyczy ceł i akcyzy, które uzupełniają skarb państwa przez pracę służb celnych - wyjaśnia Aleksiej Kusz, - wzmocnienie hrywny prowadzi do "strat" ​​budżetowych.

Niestety taki "model dewaluacji inflacyjnej" wypełnienia skarbu państwa działa na Ukrainie od ponad roku - przypominają eksperci. W rezultacie mamy paradoksalną sytuację: przy raczej niskich stopach inflacji (na przykład mniej niż 10% w 2018 r.) i raczej spowolnionych stopach wzrostu gospodarczego, nominalny poziom PKB i nominalne (ponownie) dochody kraju wynikające z przepisów budżetowych wzrastają z roku na rok. o 15-17%! Oznacza to, że rząd a priori tworzą budżet, oczekując, że wzrost cen konsumpcyjnych i dewaluacja waluty krajowej przyniosą dodatkowe miliardy. Czasami ta taktyka zawodzi - jak na przykład teraz, gdy stabilność makrofinansowa na Ukrainie, osiągnięta dzięki ścisłej polityce pieniężnej NBU, doprowadziła do tego, że nie otrzymaliśmy oczekiwanego dochodu z "dewaluacji inflacji". Jeśli będzie to miało miejsce kilka miesięcy z rzędu, prawdopodobieństwo znacznego niedoboru w planie przychodów w danym roku będzie wysokie. Może to nawet doprowadzić do pojawienia się wyjątkowo niepopularnego (zwłaszcza w roku wyborczym) problemu zacierania budżetu.

"A to są tylko" taktyczne "błędy, że tak powiem - zauważa Aleksiej Kusz. - Ryzyka strategiczne wiążą się z oczekiwaniem pewnego "ochłodzenia" na podstawowych rynkach towarowych, od których ukraińska gospodarka jest bardzo zależna. Przede wszystkim dotyczy to rynków rud metali i rud żelaza. Sytuacja dotycząca cen zbóż nie jest całkowicie jasna. A ponieważ biznes woli zachować część dochodu na rachunkach zagranicznych - w szczególności w wolnych strefach ekonomicznych. Względne zamrożenie działalności gospodarczej wiąże się również z nowymi cyklami politycznymi, które rozpoczynają się na Ukrainie. "

Zwrot podatku VAT: świadczenie dla kogoś i podwójne straty dla państwa

Eksperci są przekonani, że tendencje do zwiększania ilości zwrotów VAT-u są dość niebezpieczne. I nie tylko biorąc pod uwagę wspomniany już negatywny wpływ na saldo wpływów podatkowych. Ale także z bardziej "globalnych" uwarunkowań związanych z faktem, że od lat tworzony jest w kraju "szkodliwy" model podatkowy, który stymuluje eksport surowców. Co więcej, przy znacznych stratach dla budżetu, które z jednej strony wiążą się z brakiem funduszy na wytwarzanie produktów o dużej wartości dodanej, a z drugiej strony z bezpośrednimi potrąceniami ze skarbu państwa.

"Jeśli jednak oceniamy modele, które sprawiły, że inne kraje odnoszą sukcesy, upewnijmy się, że w zamian stymulowały one eksport produktów o wysokiej wartości dodanej. A jeśli nie ograniczyli eksportu surowców, dodatkowo opodatkowali je w określony sposób, mówi Aleksiej Kus; na przykład, odnoszące sukcesy kraje Zatoki Perskiej i niektóre inne państwa z pozyskanych zasobów utworzyły fundusze krajowe poprzez specjalne cła eksportowe, które następnie restrukturyzowały krajową gospodarkę. - w tym stworzenie nowego przemysłowego rdzenia ich systemów gospodarczych i stymulowanie rozwoju branż o wysokiej wartości dodanej”.

To samo powinno zdaniem eksperta być zrobić na Ukrainie już dawno. Na przykład nałożyć dodatkowe cła na wywóz surowców rolnych. W końcu kraj ma wszystkie możliwości, by zastosować zaawansowane przetwórstwo praktycznie wszystkiego, co uprawia. Ale ... zamiast otrzymywać i gromadzić dodatkowe dochody w specjalnym funduszu, krajowy system podatkowy zwraca również eksporterom 20% VAT, stymulując w ten sposób surowcowy charakter ich biznesu i eksportując wszystkie surowce za granicę. A to stwarza przeszkody w rozwoju krajowej produkcji. Ponieważ eksporterzy surowców nie są zainteresowani jego sprzedażą na rynku krajowym. Rzeczywiście, w tym przypadku przegrywają one nie tylko ze względu na niską cenę wewnętrzną, ale również nie otrzymują "bonusowej" rekompensaty w postaci zwrotu podatku VAT.

"Mamy więc sytuację, w której, po ubiegłorocznych wynikach, Ukraina wydała ponad 120 miliardów hrywien na" stymulowanie "głównie sektorów surowcowych gospodarki," przytacza przykład Aleksiej Kusz. "I to doprowadziło do niepotrzebnych zachwiań, których można było łatwo uniknąć." Na przykład eksporterom nasion słonecznika zwrócono prawie 30 miliardów hrywien. Podczas gdy przedsiębiorstwa przemysłowe działające na rynku krajowym zapłaciły tylko 16 miliardów UAH podatku VAT - to znaczy, że państwo wypłaca dwa razy więcej w tym obszarze niż otrzymywano z jego pracy na rynku krajowym! W sumie PSS oszacował straty wynikające z zastosowania mechanizmu zwrotu podatku VAT jedynie w odniesieniu do operacji wywozu słonecznika na prawie 50 miliardów hrywien w ciągu ostatnich kilku lat. "

Dodajemy, że według Państwowej Służby Skarbowej, zgodnie z wynikami z ubiegłego roku, państwo zwróciło największe (wielomiliardowe) kwoty VAT na rzecz Kombinatu Hutniczego Ilicz Mariupol (własność Rinata Achmetowa), gospodarstw rolnych Kernel-Trade ( Andreja Werewskiego), ADM Trading Ukraine (kontrolowanego przez Holandię), Nibulon (właściciel - Aleksiej Wadaturski) i Azovstal (także majątek Achmetowa).

Lekarstwo istnieje. Ale "leczenie" jest długie

Analizując dane finansista, znany ekonomista, z frakcji BPP, Wiktor Pinzenik, stwierdził na swoim blogu: "Dynamika dochodowa nie pasuje do planowanej. Jak dotąd nie jest to tak znaczące opóźnienie. Ale może to stanowić problem, jeśli nie będzie odpowiedniej reakcji. "

A reakcja, zdaniem ekonomisty Aleksieja Kusza, jest oczywista: chodzi o kształtowanie nowej polityki państwa w sferze gospodarczej. Trzeba porzucić bezlitosną eksploatację surowego modelu rozwoju gospodarczego, który zależy wyłącznie od zewnętrznych czynników wzrostu. A gdy znikną te czynniki w postaci wysokich cen dla naszych surowców, znikną również czynniki zapewniające wzrost ukraińskiej gospodarki.

"Dlatego przede wszystkim musimy rozpocząć tworzenie nowego fundamentalnego modelu gospodarczego wewnętrznego endogenicznego wzrostu, o którym mówią wybitni ekonomiści (w szczególności ubiegłoroczny laureat Nagrody Nobla w dziedzinie ekonomii, Pal Romer). To nie jest kwestia jednego dnia. Nie uda się nadrobić straty kilku miesięcy, jakkolwiek byśmy chcieli. Ale im więcej mamy opóźnienia, tym więcej tracimy, a tym bardziej, że znajdziemy się daleko w tyle za innymi. Przecież czas w obecnych warunkach jest w dużym deficycie. I gra przeciwko Ukrainie "- mówi Aleksiej Kusz.

Władysław Obuch. Kijów