Dziś Ukraina upamiętnia ofiary deportacji Tatarów Krymskich

Deportacja Tatarów Krymskich rozpoczęła się 18 maja 1944 r. o trzeciej w nocy i trwała do początku czerwca (pierwsza i największa faza zakończyła się 20 maja).

Oficjalnym powodem tej zbrodni była tajny akt Komitetu Obrony Państwa nr 5859-ss „O Krymskich Tatarach” z 11 maja 1944 r., w którym oskarżało się Tatarów Krymskich rzekomo masową zdradę i masową kolaborację podczas okupacji Krymu przez wojska Hitlera.

Niewątpliwie dokonano ludobójstwa i eksterminacji, o czym świadczą oskarżenia całego narodu o zdradę oraz stosowanie zasady odpowiedzialności zbiorowej. Według oficjalnych danych (tak zwanych liczb Berii) 183 144 tys. Tatarów Krymskich zostało deportowanych; wg źródeł tatarskich - ponad 400 tys., z czego około 46% deportowanych zmarło w ciągu półtora roku.

W operacji wzięło udział 32 tys. pracowników NKWD. Ludziom wydzielało się od kilku minut do pół godziny, dzięki czemu mogli zabrać rzeczy osobiste, zapasy, przybory i sprzęt gospodarstwa domowego. Jasne jest, że większość majątku pozostała i została skonfiskowana przez państwo. Większość deportowanych została wysłana do specjalnych osiedli do Uzbekistanu, niektórzy do Gułagu, a inni do specjalnego kontyngentu w Moskiewskim Zagłębiu Węglowym.

Deportacja była jednym ze sposobów „detataryzacji” Krymu. Inne środki to zniszczenie zabytków kulturowych i historycznych, zastąpienie historycznych nazw miejscowości nowymi, takimi jak „Sowieck”, „Perwomajsk”, „Krasnogwardziejsk” i inne podobne. Krym zaczęli zasiedlać imigranci z Rosji i innych republik. W okresie powojennym liczba ludności na Krymie wzrosła prawie 10 razy.

Polityka Stalina wobec Tatarów Krymskich nie była czymś nowym. Jak wiadomo, zajęcie Krymu w 1783 r. doprowadziło do poważnego upadku życia kulturalnego na półwyspie: wiele starożytnych rękopisów zostało spalonych, a wiele zabytków architektonicznych zostało zniszczonych. Wtedy to rozpoczęło się zasiedlanie Krymu przez Rosjan, zagranicznych kolonistów oraz brutalna polityka rusyfikacyjna.

Po wcieleniu Krymu do ZSRR (1954 r.) w 1956 r. wydano ustawę (niepublikowaną) o rehabilitacji Tatarów Krymskich, ale praktycznie bez prawa powrotu do ojczyzny na Krym.

Masowy powrót do ojczyzny Krymskich Tatarów rozpoczął się dopiero pod koniec lat osiemdziesiątych. Wydawało się, że w końcu, mimo codziennych trudności, zapanuje pokój i można spokojnie i swobodnie żyć w ojczyźnie. Jednak ziemia krymska ponownie stała się przedmiotem ingerencji Moskwy, a Tatarzy Krymscy, po aneksji półwyspu przez Rosję w 2014 r., doświadczyli i doświadczają jak za czasów Stalina represji.

Biorąc pod uwagę, że po siedemdziesięciu latach od deportacji w wyniku działań totalitarnego reżimu byłego ZSRR, ludność krymsko-tatarska ponownie stanęła w obliczu groźby dyskryminacji w swojej ojczyźnie, a także w celu wsparcia walki obywateli ukraińskich - Tatarów Krymskich - o swoje prawa jako przedstawicieli rdzennej ludności, dekretem prezydenckim z 16 maja 2014 r. ustanowiono Dzień Walki o prawa Tatarów Krymskich.

av